Oznaczenia barwne butli do gazów medycznych

Czasza
Norma UNI EN 1089-3 wprowadza system identyfikacji butli gazowych oparty na znakowaniu barwnym czasz.
Ministerstwo Transportu oraz Ministerstwo Zdrowia, korzystając z możliwości wprowadzenia jednolitych oznaczeń barwnych butli celem ułatwienia obrotu towarowego w UE, dn. 7 stycznia 1999 r. wydały rozporządzenie, w myśl którego:

• w przypadku nowych butli, stosowanie nowych kolorów będzie obowiązkowe od dn. 10 sierpnia 1999 r.
• w przypadku butli już znajdujących się w obrocie, nowe kolory zostaną wprowadzone podczas ich pierwszego przeglądu okresowego, przy czym najpóźniej do 30 czerwca 2006 r.

Ogólnie rzecz biorąc, kolor na czaszy butli nie służy do identyfikacji gazu, lecz określa jedynie główne związane z nim ryzyko:

• gazy toksyczne i/lub korozyjne żółty
• gazy łatwopalne czerwony
• gazy utleniające jasnoniebieski
• gazy obojętne jasnozielony.

Ściśle określone kolory są przewidziane tylko dla gazów powszechnie stosowanych, do których zalicza się tlen, azot, dwutlenek węgla i tlenek dwuazotu.
W sytuacji, gdy wymagany jest kod dwukolorowy, zaleca się nałożenie kolorów w kolistych segmentach, jeden nad drugim. Jednakże norma dopuszcza ich ujęcie w umieszczonych naprzemiennie kwadrantach.
Kolor czaszy określa rodzaj niebezpieczeństwa związanego z transportowanym gazem, co jest szczególnie pomocne, gdy sama etykieta może nie być łatwo czytelna z większej odległości.
W celu identyfikacji gazu należy bezwzględnie zapoznać się z etykietą umieszczoną na butli.

Kluczowe punkty normy UNI EN 1089-3 oraz zalecenia Grupy ds. Gazów Medycznych Assogastecnici-Federchimica odnośnie do jej stosowania względem gazów medycznych
O stosowaniu kodowania barwnego według nowej normy informować będzie duża litera „N” namalowana na czaszy w dwóch przeciwnych miejscach – mniej więcej na 7/10 wysokości czaszy – w kolorze kontrastującym z kolorem czaszy. Stosowanie litery „N” nie będzie jednak konieczne w sytuacji, gdy oznaczenie barwne czaszy nie uległo zmianie. W przypadku mieszanin gazowych, norma dopuszcza wybór pomiędzy oznaczeniem barwnym informującym o rodzaju ryzyka a użyciem dwóch kolorów, które identyfikują podstawowe składniki mieszaniny. Grupa ds. Gazów Medycznych Assogastecnici-Federchimica zaleca stowarzyszonym podmiotom stosowanie następujących kolorów:

• powietrze medyczne biały i czarny
• syntetyczne powietrze medyczne biały i czarny (zawierające 20% lub 23,5% of O2)
• tlen i azot jasnozielony (O2 < 20%)
• tlen i azot jasnoniebieski (O2 > 23,5%)
• tlen i dwutlenek węgla biały i szary
• tlen i tlenek dwuazotu biały i niebieski

Inne mieszaniny muszą być oznakowane kodem barwnym, który informuje o dominujących właściwościach składników zgodnie z malejącą kolejnością stopni zagrożenia wskazaną poniższej:

• gazy toksyczne i korozyjne żółty
• gazy łatwopalne czerwony
• gazy utleniające jasnoniebieski
• gazy obojętne jasnozielony

Kolor korpusu
Korpusy butli zawierających gazy medyczne są malowane na biało, stosownie do dekretu 178 z 4 sierpnia 2000 r., zgodnie z ogólnymi przepisami europejskimi; dotychczas typowo stosowany był kolor zielony.